Συμβολικό παιχνίδι
Η σημασία του συμβολικού παιχνιδιού στην ανάπτυξη των παιδιών
Το παιχνίδι αποτελεί μια από τις βασικές ανάγκες των παιδιών και ξεκινά από την βρεφική ηλικία. Ενώ , περίπου, μέχρι τους 18 μήνες το παιχνίδι τους είναι μοναχικό, σιγά σιγά εισέρχονται στο συμβολικό.
Ποιο είναι το συμβολικό παιχνίδι;
Στο συμβολικό παιχνίδι τα παιδιά υποκρίνονται ότι μία πράξη ή ένα αντικείμενο έχει διαφορετικό νόημα από το συνηθισμένο που έχει στην πραγματική ζωή. Τα παιδιά επιλέγουν αυθόρμητα ένα αντικείμενο στο οποίο δίνουν συμβολικό χαρακτήρα.
Για παράδειγμα, μια κούκλα που είναι άρρωστη, το παιδί που γίνεται γιατρός, τα ψώνια στο σούπερ μάρκετ μέσα στο σπίτι, τα κουζινικά, οι πάγκοι εργασίας, το μανάβικο, ένα χαρτόνι που γίνεται καπέλο, ένα κουτί είναι το καράβι τους.
Τα αυτοκίνητα που μιλάνε με ένα υποθετικό σενάριο, οι ρόλοι δασκάλας/ου, οι καρέκλες που γίνονται τρένο ή αεροπλάνο, το χαλί στο σπίτι που μεταμορφώνεται σε θάλασσα, οι κούκλες που πηγαίνουν σχολείο, τα ξύλινα φρούτα που γίνονται μια λαχταριστή σαλάτα και ζωάκια που βρίσκονται στη ζούγκλα ψάχνοντας νερό και τροφή.
Τα παιχνίδια με συμβολικό χαρακτήρα είναι ατελείωτα και στηρίζονται στη φαντασία των παιδιών.
Ποια είναι τα οφέλη του συμβολικού παιχνιδιού;
- Το συμβολικό παιχνίδι αποτελεί διέξοδο για την έκφραση του εσωτερικού κόσμου των παιδιών, ο οποίος κρύβει τους φόβους, τις αγωνίες, τα συναισθήματα τους, τις σκέψεις, τα όνειρα και τους συνειρμούς.
- Βρίσκoυν λύσεις σε καθημερινά προβλήματα και σε καταστάσεις που χρειάζεται να διαχειριστούν χρησιμοποιώντας και αναπτύσσοντας την κριτική τους σκέψη.
- Μέσω του συμβολικού παιχνιδιού τα παιδιά έρχονται σε επαφή με το κοινωνικό πλαίσιο και γνωρίζουν τις πτυχές τις πραγματικής ζωής. Θα λέγαμε ότι λειτουργεί ως προετοιμασία των παιδιών στον κόσμο των ενηλίκων.
- Μέσα από τους ρόλους και τα χαρακτηριστικά που προσδίδουν στα αντικείμενα αναπτύσσουν την ενσυναίσθηση τους, γνωρίζοντας από κοντά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο πρωταγωνιστής και βιώνοντας μαζί του τα συναισθήματα του.
- Σημαντικό όφελος είναι η ανάπτυξη του λόγου τους, μέσω των σεναρίων, των υποθέσεων και των ρόλων που καλούνται να ακολουθήσουν.
- Η ανάπτυξη της φαντασίας είναι ένα μεγάλο όφελος για τα παιδιά, καθώς δημιουργούν και εξελίσσουν την πλοκή και το σενάριο του συμβολικού παιχνιδιού.
- Τα παιδιά οργανώνουν τις σκέψεις τους μέσα στο μυαλό τους για να δημιουργήσουν ένα σενάριο το οποίο έχει αρχή, μέση και τέλος (χρονική ακολουθία).
- Τέλος, από την ηλικία των 3ων και έπειτα, τα παιδιά παίζουν ομαδικά, ορίζουν ρόλους και πλάθουν σενάρια που περιλαμβάνουν και άλλα άτομα. Με αυτόν τον τρόπο αναπτύσσουν την κοινωνικότητα τους και μαθαίνουν να λειτουργούν μέσα στα πλαίσια μιας ομάδας.
Πως ενισχύω την ανάγκη των παιδιών για συμβολικό παιχνίδι;
Πρωτίστως παρέχουμε στα παιδιά ένα περιβάλλον με πολλά ερεθίσματα, διαφορετικά παιχνίδια και δημιουργούμε έναν χώρο όπου όλα αυτά είναι εύκολα προσβάσιμα, δηλαδή στο ύψος τους και σε φανερό σημείο.
Το συμβολικό παιχνίδι είναι αυθόρμητο και ελεύθερο, δεν μπαίνει σε περιορισμούς και δεν είναι κατευθυνόμενο. Αφήνουμε τα παιδιά να εκφραστούν χωρίς να κρίνουμε ή να διορθώνουμε λάθη που μπορεί εμείς να παρατηρούμε. Εξάλλου μην ξεχνάμε ότι μέσω του παιχνιδιού τα παιδί εξωτερικεύουν τον εσωτερικό τους κόσμο και σε αυτή την συνθήκη δεν υπάρχει λάθος ή σωστό.
Σημαντικό είναι να συμμετέχουμε στο παιχνίδι τους, να ζητάμε να μας αναθέσουν ρόλους και να ακολουθούμε το σενάριο. Με αυτό τον τρόπο ενθαρρύνουμε τη δημιουργικότητα τους, την φαντασία και ενισχύουμε την αυτοπεποίθηση τους.
Τα παιδιά έχουν ανάγκη να παίζουν, να πειραματίζονται, να μαθαίνουν και να εξερευνούν. Είναι ζωτικής σημασίας η ενασχόλησή τους με όλα τα είδη παιχνιδιού καθώς τα βοηθάει να ανακαλύπτουν τον κόσμο, να ενισχύουν τις δυνατότητές τους, να γνωρίζουν τον εσωτερικό τους κόσμο και να αναπτύσσονται ολόπλευρα.